Archieven - Pagina 2

  • Veelkleurig leren
    Vol 45 Nr 4 (2018)

    Dat onze samenleving in religieus en levensbeschouwelijk opzicht in hoog tempo is veranderd is inmiddels een bekend gegeven. Deze verandering vormt een specifieke uitdaging voor mensen werkzaam in professionele zorg- en begeleidingspraktijken op het gebied van levensbeschouwing en zingeving, alsook in het onderwijs. 
    Hoe leert een begeleider de ander te verstaan die put uit andere bronnen en tradities en wat betekent dat voor de praktijk? Hoe leert een docent leerlingen en studenten te verstaan en hoe leren deelnemers aan een leergemeenschap elkaar te verstaan? Daarover gaat dit nummer van Handelingen, dat in nauwe samenwerking met de opleiders van de Klinische Pastorale Vorming is gemaakt. 

  • #MeToo
    Vol 45 Nr 3 (2018)

    #MeToo verwijst naar intimidatie en aanranding tussen de seksen, doorgaans die door mannen ten opzichte van vrouwen waarbij machtsverschillen de relaties karakteriseren.  In dit themanummer dat de MeToo-thematiek indringend aan de orde stelt, blijkt dat ook de kerk – toch al niet onverdacht gebleken in eerdere discussies – haar geschiedenis van toegedekt seksueel misbruik kent. Onder redactie van Ciska Stark en Francisca Folkertsma verhelderen diverse auteurs in dat verband de achtergronden van de MeToo-discussie; er worden ervaringen in beeld gebracht, maar ook de zorg voor slachtoffers wordt aan de orde gesteld.

  • Verlangen naar stilte
    Vol 45 Nr 2 (2018)

    Laten we duidelijk zijn: niet iedereen verlangt naar stilte en er is nog geen intrinsiek goed mee gediend. Maar omdat het tegendeel, ‘de onrust’, zich onontkoombaar aan ons op lijkt te dringen, is een belangrijke vraag of en hoe stilte niet alleen als schuilplek maar ook als grondhouding een plek in ons leven verdient. ‘Verdiende rust’ lijkt in ons calvinistische land voorbehouden aan pensionado’s, die echter met zo’n aanbeveling zelf steeds minder uit de voeten kunnen. Kunnen we rust dus ook beleven zonder dat het resultaat van een prestatie is? Is er een balans waarin stilte en ‘onstilte’ elkaar in evenwicht houden? 
    Voor de redactie van Handelingen is dat niet slechts een contemplatieve maar ook een professionele vraag. Hoe stilte toe te laten in de drukke praktijken van onderwijs, zorg en kerk? Valt stilte in de onrust van de beroepsomgeving te realiseren, te bevorderen, te ontwikkelen? 

  • Pastorale begeleiding
    Vol 45 Nr 1 (2018)

    Nu de kerken in toenemende mate geen grote groepen mensen meer binden, zijn er ook moeilijk eenduidige antwoorden te geven op de vraag wat pastorale zorg is. Enerzijds behoudt de pastorale rol in de orthodoxe variant binnen elk van de confessies een profiel dat gebaseerd is op idealen van de volkskerk, ook al is die in Nederland steeds meer in de marge komen te staan. Anderzijds zijn er vanaf de jaren zestig tal van pastorale vormen van pastoraat ontstaan met uiteenlopende politieke, morele en professionele accenten. Daarmee is het pastorale aanbod gevarieerder maar soms ook meer diffuus geworden. 
    Vallen pastorale begeleiding, ambt en leiderschap eigenlijk wel goed in publieke termen uit te leggen? En waarin verandert dan het feitelijke aanbod? In deze uitgave van Handelingen hebben we gekozen voor enkele bijdragen waarin de sleutelvaardigheid van het luisteren centraal staat, maar ook voor verslagen van proefschriften in theologie en religiewetenschap waarin verschillende contexten van pastoraat en hulpverlening geanalyseerd worden. De setting van het ambt komt aan bod, maar ook de typisch inhoudelijke aandacht voor geestelijke leiding. Een overzicht dus van het veranderend landschap in de geboden hulp op pastorale noemer.

  • Con Spirito - Geen geloof zonder muziek
    Vol 44 Nr 4 (2017)

    Het gaat in deze uitgave van Handelingen over religieuze muziek met een accent op christelijke kerkmuziek in de liturgie. Het is een prachtige selectie van beschouwingen en handreikingen geworden. Daarin vinden we een springlevende praktijk die al eeuwenlang duidelijk maakt dat het wezen van het geloof eerder dan in de partituur in de simpele aanwijzing gevonden wordt die tussen de regels ervan staat: haar uitvoering ‘con spirito’.  

  • Pionieren
    Vol 44 Nr 3 (2017)

    In de wereld van gemeentestichting is een hausse aan vernieuwende projecten gaande, die geen eendagsvliegen blijken te zijn. Juist omdat pioniersarbeid vaak ‘on the cutting edge’ wordt verricht, kunnen we er van leren. Dit themanummer van Handelingen biedt zicht op een boeiend proces van kerkvernieuwing en wil bijdragen aan de doordenking van kerk-zijn. 

  • Gevangen
    Vol 44 Nr 2 (2017)

    Gevangen. Van je vrijheid beroofd. Het zijn vaak de eerste associaties die we hebben bij het woord ‘detentie’. Het fysiek gevangen zijn en niet meer autonoom kunnen beslissen waar je gaat of staat, bepaalt sterk ons beeld van een leven achter de tralies. Een detentie strekt zich echter verder uit dan de fysieke realiteit. Naast de zeer concrete fysieke inperking bedreigt een detentie ook het sociale en het psychische functioneren van gevangenen. Voor een aantal gedetineerden gaat dit nog verder en geeft hun gevangenzetting aanleiding tot een diepe existentiële crisis. Alhoewel detentie dus niet snel geassocieerd wordt met zingeving, betekenisgeving en spiritualiteit blijken ze voor een grote groep van gedetineerden toch duidelijk met elkaar verbonden.
    Dit nummer van Handelingen gaat dieper in op deze relatie. Hoe ervaart een gedetineerde zijn of haar detentie en speelt zingeving of spiritualiteit hierin een rol? Hoe kunnen we deze relatie tussen detentie en zingeving of spiritualiteit vanuit psychologisch en vanuit pastoraal-theologisch perspectief begrijpen? En hoe kan de professional in een detentie-context hiermee aan de slag? De verschillende bijdragen in dit nummer proberen elk vanuit een andere invalshoek een of meer van deze vragen te belichten.

  • Leiderschap en spiritualiteit in het onderwijs
    Vol 44 Nr 1 (2017)

    De samenleving verandert in hoog tempo. Waar gaat het naar toe? Van leiders wordt verwacht dat ze richting geven en meer nog: vertrouwen dat het goed komt. 
    Veel schoolleiders ervaren hun baan als zwaar. De druk op hen is groot. Hoe kun je als schoolleider erin slagen om staande te blijven en ook nog richting te geven? Meer en meer wordt duidelijk dat het antwoord op de vraag van het leiderschap gelegen is in de persoon van de schoolleider. Het zijn niet zozeer kennis en vaardigheden, maar het komt veeleer aan op het innerlijk kompas. En dat kompas is misschien wel de sleutel van het actuele handelingsvraagstuk van schoolleiders.
    In dit nummer van Handelingen gaan we na hoe schoolleiders zich meer bewust kunnen worden van hun innerlijke kompas, hoe ze dat hanteren in hun dagelijkse praktijk van leidinggeven en hoe ze anderen meenemen in de aandacht voor dat kompas.

  • Levensoriëntatie in het hoger onderwijs
    Vol 43 Nr 4 (2016)

    Ieder jaar worden er meer studenten ingeschreven aan instellingen voor hoger onderwijs. Hbo-instellingen kenden in 2015 maar liefst 442.598 studenten en de universiteiten 258.054. Hoe gaat het eigenlijk met studenten? Wat is hun welbevinden als het gaat om gezondheid, studiekeuze en levensoriëntatie? Hoe ziet hun generatie er uit in termen van waardeoriëntaties en op welke wijze binden ze zich onderling? Hebben instellingen voor hoger onderwijs nog vormingstaken? Worden ze door het studentenpastoraat bereikt? En hoe kijken alumni eigenlijk terug op hun studietijd? 
    Dit themanummer biedt een geschakeerd beeld van levensoriëntatie onder studenten, met bijdragen van een studentenarts, vanuit studentenverenigingen, studentenpastores, onderzoeksbureau Motivaction, alumni, het gesprek met een hoogleraar en natuurlijk mooie foto’s van beeldredacteur René Rosmolen.

  • Praten met je handen - Diaconale presentie en prediking
    Vol 43 Nr 3 (2016)

    Na jaren van nadruk op de persoonlijke en spirituele dimensie van de preek zien we momenteel een groei-ende aandacht voor de diaconale dimensie van de prediking met aandacht voor profetie, ethiek en politiek. Want de wereld staat op de stoep van de kerk en de kerk treedt naar buiten. Kerkelijke initiatieven in voed-selbanken, schuldhulpprojecten, WMO-betrokkenheid en vluchtelingenopvang bepalen steeds meer de identiteit van de kerk in het maatschappelijk veld. 
    Hoe verhoudt zich dat tot de zondagse prediking? Kan een voorganger deze diaconale presentie ook in de preek funderen en mobiliseren en wat is het belang daarvan? Dit themanummer van Handelingen doorlicht preken en praktijken en formuleert mogelijkheden voor de doordenking en vormgeving van diaconale pre-diking, ook in de context van de islam.

  • Van geslacht op geslacht - Friedman en de volgende generatie
    Vol 43 Nr 2 (2016)

    De gemeente of parochie is een systeem dat functioneert als een gezin. Edwin Friedman paste dertig jaar geleden de gezinssysteemtherapie toe op de kerk. Dat bleek een uitermate vruchtbaar concept ten behoeve van het functioneren van pastores en predikanten in 'het systeem kerk'. Maar dat systeem is uit elkaar gevallen: kerken lopen leeg, kerksluiting is aan de orde van de dag, kerkelijke organisaties vragen zich meer en meer af hoe ze de opengevallen plekken in hemelsnaam moeten bezetten, en predikanten en pastores worden op zichzelf teruggeworpen als het erom gaat in dit systeem positie in te nemen. En wat blijft er dan nog over van het systeemdenken? Die vraag vormt het uitgangspunt voor dit nummer van Handelingen. En waarop vanuit verschillende perspectieven een antwoord op gegeven wordt.

  • Radicaal geloven
    Vol 43 Nr 1 (2016)

    Een generatie geleden was ‘radicaal geloven’ nog een vanzelfsprekende uitdrukking die naar de religieuze identiteit van mensen en de maatschappelijke verantwoordelijkheid van kerken verwees. Maar de religieuze cultuur in Nederland is gedurende de afgelopen decennia ingrijpend veranderd. Hoe radicaal kun je geloven zonder een merkwaardige exoot of verdachte extremist te zijn? Een belangrijke vraag, al was het maar omdat ieder geloof behalve intrinsiek religieuze motieven ook enigerlei radicaliteit vraagt om zich in een seculiere samenleving te kunnen profileren. Voor de redactie van Handelingen reden genoeg om auteurs vanuit verschillende academische disciplines de mogelijkheden en onmogelijkheden van radicaal geloven in de moderne tijd te laten toelichten. Dat levert een spannend en actueel themanummer op met een rijk palet aan religieuze, theologische, culturele, juridische en maatschappelijke bijdragen.

  • Theologiseren met kinderen
    Vol 42 Nr 4 (2015)

    Theologiseren met kinderen is een begrip dat vooral in het Duitse taalgebied bekend is, maar ondertussen in Nederland en Vlaanderen ook ingang vindt. Dit nummer van Handelingenbespreekt recente ontwikke-lingen, zowel op het vlak van onderzoek als op het gebied van geloofscommunicatie zelf. Centraal staat het 
    uitgangspunt dat kinderen en jongeren geen passieve ontvangers zijn, maar samen tot theologische gesprekken kunnen komen. Vooral wat betreft kleine kinderen wordt wel eens vergeten dat zij geen 
    ‘lege vaten’ zijn die vooral gevuld moeten worden. In de praktijk en in de reflectie over eloofscommunicatie en specifiek ook over theologiseren met kinderen speelt ‘macht’ een rol; dat wordt duidelijk in één van de bijdragen in dit komende nummer. Verder laten we u proeven van onderzoek en ervaringen bij kinderen in een palliatieve ziekenhuissetting, in een Godly Play-context en in islamitisch godsdienstonderwijs. Verschil-lende auteurs lichten het begrip ‘theologiseren met kinderen’ verder toe, onder andere in relatie met het recenter ontwikkelde concept ‘theologiseren met jongeren’ en tonen de relevantie van recente ontwikke-lingen aan, zowel voor de praktijk als voor het praktisch theologische onderzoek. 

  • Spelend verstaan
    Vol 42 Nr 3 (2015)

    De bijdrage van bibliodrama aan levens- en geloofsoriëntatie

    Sinds de jaren zeventig is bibliodrama een met regelmaat gebruikte werkvorm binnen zowel initiële theolo-gische opleidingen als in voortgezette educatie van pastores en geestelijk verzorgers. Daarnaast is biblio-drama vanouds een werkvorm die wordt ingezet op plaatsen waar mensen samenkomen om verdieping te geven aan hun spiritualiteit.
    Nationaal en internationaal zijn er verschillende bibliodramavormen en ‘scholen’. Vorig jaar vond in Neder-land de oprichting plaats van het Centrum voor Bibliodrama waarin een aantal scholen samengaan. Kenne-lijk leeft bibliodrama. Voor een op het eerste gehoor zo binnen-christelijke werkvorm lijkt dat wellicht vreemd in het zo pluraal-religieuze klimaat van onze huidige samenleving. Bij nadere beschouwing is biblio-drama echter minder binnen-christelijk dan het lijkt, zeggen vertegenwoordigers van de stromingen. De gespeelde verhalen zijn overwegend, maar niet uitsluitend ontleend aan de Bijbel. Bovendien zijn de ver-halen te zien als waarde(n)volle verhalen, die in hun metaforische gestalte in staat zijn een levensoriëntatie te bieden die de institutionele grenzen van kerken, geloofsgemeenschappen en zelfs religies overstijgt.
    Handelingen gaat in op deze pretenties en neemt daarin in het bijzonder mee de ontwikkelingen van de laatste jaren op het gebied van doelgroepen contextdifferentiatie, alsmede de betekenis van hermeneutisch-narratieve theorievorming voor deze werkvorm.

  • Missionair kerk-zijn in het dorp
    Vol 42 Nr 2 (2015)

    Dit nummer van Handelingen staat in het teken van missionaire presentie in het dorp. We zien momenteel met name in de steden veel nieuwe missionaire initiatieven, maar ook in dorpen wordt gezocht naar presentie en dienst. Centraal staan zeven korte praktijkberichten van voorgangers waarin ze schrijven over hun missionaire zoektocht. Telkens is er vervolgens een wetenschapper die in briefvorm reflecteert op de casus. Stefan Paas, hoogleraar missiologie, schrijft aansluitend een bredere reflectie rond missionair kerk-zijn. De beide redacteuren van het nummer, Henk de Roest en Sake Stoppels, schrijven een slotbeschouw-ing. Het nummer bevat ook een interview met Joep de Hart en een trendbericht inzake godsdienstpsychologie.

26-40 van 40