Literatuurbericht Liturgische en rituele studies 2016-2019

Samenvatting

Voor het Psychologie Magazine dat eind 2019 verscheen, schreef journaliste Annemiek Leclaire een bijdrage over nieuwe rituelen. Zij constateert een sterk verlangen om speciale momenten samen met anderen te vieren. Leclaire schrijft dat er een gemis aan gezamen-lijke bijeenkomsten is ontstaan door de ontkerkelijking en individualisering. Pasen en Kerstmis vieren we nog wel, maar omdat de tradi-tionele betekenissen voor veel mensen zijn weggevallen, voelen deze dagen enigszins ‘leeg’ aan.

Nieuwe invullingen van deze traditionele feestdagen en nieuwe rituelen komen op, als een tegenbeweging, een reactie op het hoge tempo van ons leven en het gemis aan samenzijn en verbondenheid (Leclaire 2020). Ze laten zien dat de mens niet zonder rituelen kan, aldus de ondertitel van het recente boek van de filosoof Herman De Dijn over rituelen in de moderne cultuur (De Dijn 2018).
Deze maatschappelijke trend van ‘vernieuwing’, ‘recontextualisering’ en ‘creativiteit’ zien we ook terug in de wetenschappelijke literatuur inzake de liturgische en rituele studies. In dit literatuurbericht presenteer ik de studies die in de periode 2016-2019 verschenen zijn. ‘Vernieuwing’, ‘recontextualisering’ en andere vergelijkbare concepten komen we veelvuldig tegen in het onderzoek naar rituele repertoires.